WOLDIEREN

UNIFORMITEIT
Voor diegene die nog niet zo bekend zijn met alpaca's en geen idee hebben waarvoor deze merkwaardige dieren worden gefokt een kleine introductie. Alpaca's worden maar om twee redenen gefokt, als wolproducerend dier of als huisdier. Het zijn zeer zachtaardige dieren en veilig bij kinderen. In Peru en Chili zijn Alpaca's al honderden jaren gedomesticeerd en worden daar voornamelijk gefokt voor hun wol. Zij zijn een bron van inkomsten voor vele families. Alpacawol is superieur aan gewone schaapswol, ze is zachter, warmer en dankzij hun holle vezel, vochtbestendig. Het fokken echter verliep er eerder chaotisch tot een zekere Peruviaan Don Julio Barreda ongeveer 60 jaar geleden een gericht fokplan opstelde en zo de kwaliteit van de wol en van het dier zelf naar een hoger plan katapulteerde. Don Julio Barreda wordt gezien als de 'Godfather' van de alpaca industrie en zijn fameuze Accoyo bloedlijnen worden gegeerd over de hele wereld. Het is dankzij hem dat er interesse kwam van andere landen voor het fokken van alpaca's, met name Australië en Amerika. Later volgden andere landen, Europa huppelt een beetje achterop maar is recent dankzij het importeren van kwaliteitsdieren uit bovengenoemde landen de achterstand aan het inhalen. In Europa echter is er nog geen afdoende interesse voor de wolindustrie in tegenstelling tot landen zoals Australië en Nieuw-Zeeland. Deze laatste hebben met verve een grotere en rijkere ervaring tot het fokken van wolproducerende dieren en dan met name het Merino schaap, waar o.a. de bekende 'Uggs' van worden gemaakt. De wol van het Merino schaap kan vergeleken worden met die van de Alpaca. Ondanks dat de vezel van alpacawol van nature zachter is dan van het Merino schaap wordt deze laatste door een extra behandeling toch vergelijkbaar. Alpaca's echter komen in 22 verschillende kleuren, wit, beige, fawn bruin, grijs, zwart en daar verschillende afgeleiden van. Dit heeft als voordeel dat voor die kleuren alvast geen chemische processen voor het verven moeten gebruikt worden. Het Merino schaap heeft echter een groot voordeel op de Alpaca. Merino's worden al zo een 450 jaar selectief gefokt waardoor ze een grotere uniformiteit hebben onderling, bij alpaca's is dit nog heel uiteenlopend. Momenteel is de fijnte van de vezel van dier tot dier nog te verscheiden. Er is dus een grotere uniformiteit nodig om van hun wol een echt luxe product te maken. Een aantal kwekers in Australië hebben dit reeds bereikt met een aantal dieren en hun wol (onder de 19 micron) wordt verkocht aan luxe merken zoals Armani om hoogkwalitatieve maatpakken van te maken. Deze kwaliteitsdieren zijn in Europa ook reeds te vinden dankzij de inspanningen van de fokkers. Het is een droom van de alpacafokker om in Europa een succesvolle wolindustrie op te bouwen. De kwaliteit van de alpacawol wordt dus bepaald door een fijne vezel. Deze worden aangeduid door 'microns', hoe lager de micron hoe zachter het product. De microns worden gedeeltelijk genetisch bepaald en gedeeltelijk door de omgeving. Er wordt aangenomen dat hoe eiwitrijker het gras is hoe meer de micron de hoogte ingaat. Voor diegene die ooit een kledingstuk gedragen heeft van alpacawol en het maar een prikkelige bedoening vond, kan aannemen dat hier een mindere kwaliteit gebruikt werd met een hoge micron en heel wat dekharen. Het zijn de dekharen ( boven de 30 micron) die voor de prikkelfactor zorgen. Het is dus de uitdaging om dieren te fokken waarvan de wol laag in micron is met een minimum aan dekharen. En hier komt het belang van een alpacashow om het hoekje kijken. De dieren worden onderling vergeleken en vooral beoordeeld op hun wol,. Dit heeft de verschillende kwekers een indicatie van hoe het met hun kudde gesteld is. Het kan hen helpen bij eventuele aankopen van dieren of dekkingen van bepaalde hengsten om hun kudde te verbeteren. Er zijn twee soorten jureringen, een voor de afgeschoren wol en een voor het hele dier. het jureren gebeurt in de ring, de dieren worden gejureerd , 60% op hun wol en 40% op hun conformatie of lichaamsbouw. Belangrijk is de verhouding van de nek tot de poten en het lichaam. De nek moet gelijk zijn aan de voorpoten en 2/3 van de rug. Ook het gebit en de staart worden nagekeken dit om genetische gebreken uit te sluiten. Aan de wol wordt meer aandacht geschonken omdat die uiteindelijk voor productie dient. De wol wordt beoordeeld op fijnheid, zachtheid, lengte, dichtheid en uniformiteit van kleur. De dieren worden opgedeeld in verschillende klassen volgens leeftijd en per kleur. Men begint met een kleur en hiervan treden oplopend de verschillende leeftijdsklassen aan. Op het einde van een kleurreeks wordt een kleurkampioen gekozen. Er zijn dan ook nog de progeny- of afstammingsklassen en op het einde van de show wordt het beste dier van de show gekozen.

KENMERKEN WOL

Superieure wol heeft verschillende kenmerken: Zoals we al gezien hebben hangt die zachtheid vooral af van de diameter van de vezel ( hoe dunner hoe zachter) en het gebrek aan dekharen. - Micron; (diameter vd vezel) - lengte vd vezel - Krimp ( golfjes) - Minder/ fijnere dekharen - Dichtheid (aantal vezels/ cm2) - Uniformiteit - Het aanvoelen vd wol algemeen, Comfortfactor

 

MICRON

 Micron; is de eenheid waarmee de diameter van de vezel wordt aangeduid. - ultrafijn : tot 19 micron - fijn: 20-23 micron - medium: 23-26 micron - ruw 26-29 micron Streefdoel: 19 micron

LENGTE V.D. VEZEL

 De lengte vd de vezel is belangrijk voor het spinnen van de wol. Streefdoel: 9-12cm

KRIMP

wordt beoordeeld naar het aantal golfbewegingen per cm en de amplitude, d.w.z. de hoogte , diepte van iedere individuele golfbeweging. Krimp is een belangrijk kenmerk in de showring maar of dit belangrijk is voor de verwerking van de wol wordt echter in twijfel getrokken. Het is een zichtbare maatstaf voor de fokker. Dieren met een uitgesproken krimp hebben meestal ook goede wol.

DEKHAREN

Follikels zijn de haarzakjes in de huid waarin de vezels gevormd worden. Alpaca's hebben 2 soorten follikels; de primaire en de secundaire. Primaire follikels worden gevormd in de baarmoeder gedurende de eerste 3 maanden. Ze zijn het brandpunt waarrond later de secundaire vezels groeien. Primaire follikels zijn dikker in diameter, zijn langer en hebben bijna geen golving. Je ziet ze dikwijls uitsteken op de borst van het dier en in de oksels maar bevinden zich ook in het zadel. Als ze dikker zijn dan 30 micron worden ze dekharen genoemd. Secundaire follikels vormen de ondervacht van de alpaca. Het zijn deze vezels die alpacawol hun zachtheid en isolerende kwaliteit geeft. Zij beginnen zich te vormen achter de 4 de maand, zij vormen groepjes rond de primaire vezels. Deze groepjes worden ook bundels genoemd. Een hoger aantal secundaire vezels t.o.v. de primaire geeft een fijnere, zachtere meer uniforme vacht. Streefdoel: tekening 2

DICHTHEID

Dichtheid; ( aantal vezels per cm2) hoe dichter de wol van het dier hoeveel meer wol het geeft per jaar. Hoe dichter de wol hoe fijner de primaire vezels (dekharen) worden. Streefdoel: tekening 2

UNIFORMITEIT

Hiermee bedoelt men het uniform zijn van krimp, lengte, dichtheid, micron, bundeling doorheen het zadel en liefst tot zover mogelijk naar de buik toe. Meestal worden de vezels naar de buik toe, ruwer met meer dekharen. Maar uniformiteit kan ook staan voor het uniform zijn van de wolkwaliteiten doorheen heel je kudde. Uiteindelijk is dat het ultieme doel van de serieuze alpacafokker. Een kudde waar de dieren hun wol zoveel mogelijk gelijkend is aan elkaar. Onder de 19 micron, lengte 12 cm, dicht met zo weinig mogelijk dekharen!

KLEUR

Alpaca's  komen in 22 verschillende kleuren.' Dat is een zinnetje dat je overal kan lezen en hier nu dus ook. Feit is dat er zes kleuren bestaan, wit, beige, fawn, bruin, grijs, zwart en daar verschillende afgeleiden van.

Op de meeste kleurkaarten staan 16 kleuren, als iemand de andere zes kleuren vindt, die mag het mij altijd laten weten!

Hier spreekt men over de éénkleurigen of 'solids'; men heeft ook nog de zeldzamere bonte dieren waaronder de 'pinto's' (het zadel heeft een andere kleur) en de appaloosa's of spotty's.

Onder de appaloosa's heb je ook nog verschillende types, zoals de 'Harlequin grey of Harlequin appaloos' en de 'leopard appaloosa'. Over de benamingen en wat juist wat is wordt nog hevig gediscussieerd, er zijn nog geen éénduidende  regels. Voorlopig is de regel voor appaloosa's dat ze 6 duidelijke spots in het zadel moeten hebben.

De 'Leopard appaloosa' zijn de witte en fawn dieren met fawn spots.

De 'Harlequin appaloosa' worden fawn geboren met donker bruine tot zwarte spots zij worden grijs na de eerste scheerbeurt. Zij hebben buiten het 'appaloosa' gen en het 'spot' gen ook het 'black' gen. Er wordt aangenomen dat appaloosa's afkomstig zijn van grijze dieren.  Als je de wol op het zadel opent heeft ze een grijze schijn, ook bij de 'leopard appaloosa's'.